NHÀ NGUYỄN VÀ ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM.(Phần 19)

VUA ĐỒNG KHÁNH.

(Vua thứ 9 Nhà Nguyễn)

NHÀ NGUYỄN VÀ ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM.(Phần 19)

Vua Đồng Khánh sinh ngày 19 tháng 02 năm 1864 – Mất ngày 28 tháng 01 năm 1889.Niên hiệu Nguyễn Cảnh Tông Hoàng đế.

Vua Đồng Khánh có tên húy là Nguyễn Phúc Ưng Kỷ, con trưởng của Kiên Thái Vương Nguyễn Phúc Hồng Cai và bà Chánh phi Bùi Thị Thanh.

Ông được Vua Tự Đức nhận làm con nuôi và giao cho Thiện Phi Nguyễn Thị Cẩm chăm sóc dạy bảo.Năm 1882, Dực Tông hoàng đế (Vua Tự Đức) sách phong ông làm Kiên Giang quận công.

Khi Hàm Nghi Đế đã thoát ly triều đình kéo cờ khởi nghĩa chống Pháp, Thống tướng de Courcy sai ông de Champeaux lên yết kiến Nghi Thiên Hoàng thái hậu để xin lập Kiên Giang quận công lên ngôi vị.

Ngày 6 tháng 8 năm Ất Dậu, tức ngày 19 tháng 9 năm 1885, Kiên Giang quận công phải thân hành sang bên Khâm sứ Trung kỳ của người Pháp làm lễ lên ngôi, được tôn làm Hoàng đế, lấy niên hiệu là Đồng Khánh.

Ngày 27 tháng 12 năm Mậu Tý, tức ngày 28 tháng 1 năm 1889, Đồng Khánh Đế băng hà, thọ 24 tuổi, trị vì được 3 năm.Thụy hiệu của ông là Hoằng Liệt Thống Thiết Mẫn Huệ Thuần Hoàng Đế, miếu hiệu là Cảnh Tông.

Lăng của Đồng Khánh Đế là Tư Lăng, ngự tại làng Dương Xuân Thượng, huyện Hương Thuỷ, tỉnh Thừa Thiên.Ông được thờ tại Tả Tam Án ở Thế Miếu và Tả Tam Án điện Phụng Tiên trong Đại Nội kinh thành Huế.

Trong suốt thời gian vua Đồng Khánh trị vì, triều đình Huế chịu sự khống chế của Pháp và hoàn toàn không có những cuộc nổi dậy lớn chống Pháp, trừ Chiến khu Hương Khê của Phan Đình Phùng đã dấy binh khi vua Hàm Nghi xuống chiếu Cần Vương.